سابقه آشنایی با خانواده صدر

من از قم با آقا موسی صدر آشنا شدم. چون خاندان صدر با خاندان میرزا بستگی داشتند، یعنی از صدری‌ها بزرگانشان یکی سید حسن صدر و یکی هم سید اسماعیل صدر؛ اینها هر دو از شاگردان میرزای شیرازی بودند. هر دو سامره بودند و از شاگردان خوب میرزای شیرازی بودند. سید اسماعیل صدر که جد آقا موسی صدر است یعنی پسر سید صدر الدین صدر است. سید صدر الدین صدر هم پدر آقا موسی صدر است. ایشان از مراجع بزرگ تقلید بعد از مرحوم میرزا شد و بسیار شخصیت بزرگی بود. آیت الله صدر که در قم فن است، پسر سید اسماعیل صدر، جد آقا موسی است. سید اسماعیل جد آقا موسی است. این که در قم دفن است پدر آقا موسی است، به ایشان سید صدر الدین می‌گفتند ایشان هم از مراجع تقلید بود و بعد از مرحوم میرزا مرجعیتش فوق العاده بود و توسعه داشت. سید حسن صدر که صاحب «تأسیس الشیعه لعلوم الاسلام» است، این کتابی است که مرحوم سید حسن صدر آنجا اثبات کرده است که شیعه پایه گذار این علوم در اسلام است، حالا اسم کتاب ظاهراً همین است. ایشان هم از شاگردان مرحوم میرزا بود. بسیار مرد متفکر و فوق العاده‌ای بود. متأسفانه جوانمرگ شد و در همان اوایل سن که حدود چهل و پنج سالش بود مرحوم می‌شود که فاجعه‌ای برای عالم تشیع بود. حالا من نمی‌دانم که در چه سنی فوت شد، ولی به سن بالا نرسید. به هر تقدیر رابطه‌های ما با خاندان صدر رابطه صد ساله و صد و بیست ساله است و تازگی ندارد. مرحوم جد مادری ما مرحوم حاج شیخ کاظم شیرازی سفری آمد به مشهد و بعد آمد به قم و چند روزی در قم بود آقا موسی زیاد پیش ایشان می‌آمد. از همان جا ما با آقای آقا موسی آشنا شدم. می‌آمد پیش ایشان سؤالات علمیش را مطرح می‌کرد. یک جوانی بود خیلی خوش فکر و خوش قیافه و مؤدب. یک جوان وارسته به تمام معنا بود و جزء طلاب خوب قم بود. یعنی مشار بالبنان (برجسته) بود. از طلبه‌ها چند نفر بودند که آن وقت مشار بالبنان بودند؛ یکی آقای آقا موسی صدر بود و یکی هم آقای آیت الله سید موسی شبیری زنجانی که فعلاً تشریف دارند و از مراجع قم هستند و بسیار مرد شریف و بزرگوار و فقیه و رجالی و دانشمند باتقوایی هستند که ما خیلی به ایشان ارادت داریم و ایشان را خیلی دوست می‌داریم. اینها همیشه با هم بودند، هم درس و هم مباحثه بودند و دائماً با هم بودند.