حضرت آیت الله سید رضی شیرازی
  • صفحه اصلی
  • زندگینامه
    • ولادت میرزای بزرگ
    • بعضی اساتید میرزا
    • وفات شیخ مرتضی انصاری
    • هجرت به سامراء
    • فرزندان میرزای بزرگ
    • اقامت خانواده میرزا در نجف
    • اجتماع علما در نجف
    • اساتید نجف
    • مسافرت به ایران
    • مدرسه مروی
    • اشاره به اساتید تهران
    • حوزه قزوین
    • مدرسه سپهسالار
    • کنگره بین المللی بیت المقدس
    • اخراج از دانشکده الهیات
    • ورود به مسجد شفا
    • مسلمان نمودن اقلیت ها و حوزه تدریس
    • بزرگداشت – انجمن آثار و مفاخر فرهنگی
  • خاطرات
    • ماجرای ترور
    • انگیزه های ترور
    • سفر آمریکا
    • امام : اگر شاه نرود مملکت کمونیستی می شود
    • لزوم عدم انحصار مرجعیت در قم
    • رویای صادقه ای در رابطه با عکس میرزا
    • کرامتی از زیارت عاشورا
    • خاطره ای از آیت الله بهبهانی و آیت الله کاشانی
    • بد فهمی
    • یک رویای صادقه
    • سابقه آشنایی با خانواده صدر
    • خاطراتی از آیت الله بروجردی
    • کنگره بیت المقدس ۱۳۳۹ شمسی
    • سفر به اتریش
    • تدریس در مدرسه سپهسالار
    • تدریس در دانشکده الهیات
    • خاطره ای از مرحوم آیت الله شیخ حسین حلی
    • شخصیت آیت الله العظمی میرزا محمد تقی شیرازی
  • در محضر استاید
    • اساتید
      • آیت الله سید ابوالحسن رفیعی قزوینی
      • آقا عماد رشتی
      • آیت الله ابوالحسن شعرانی
      • آیت الله شیخ محمد تقی آملی
      • آیت الله میرزا مهدی الهی قمشه ای
      • آیت الله میرزا احمد آشتیانی
    • فهرست درس ها و اساتید
  • بانک صوتی
    • درس های شرح منظومه (جلسات ۱ الی ۱۰۰)
    • درس های شرح منظومه ۲
  • حیات علمی
    • تالیفات
    • مصاحبه ها
    • سخنرانی ها
    • مجموع تدریس ها
    • برنامه تدریس ها
    • اصطلاحات فلسفی
  • نکات و توصیه ها
    • نسبت فلسفه و دین
    • توصیه هایی به حوزه علمیه و طلاب
    • ارتباط با عالم غیب
    • نظر استاد پیرامون کتاب شرح منظومه
    • منابع نظریات آخوند ملا صدرا
  • طرح سوال
  • اخبار
  • ارتباط با ما
  • جستجو
  • منو منو

نسبت فلسفه و دین

دسامبر 21, 2018/۰ دیدگاه /در نکات و توصیه ها /توسط admin
در مورد فلسفه و فلاسفه چون فلاسفه در دو بخش وسیع تقسیم می‌شوند، فلاسفه مشاء و فلاسفه اشراق. و البته در این میان یک فلسفه دیگری به وجود آمد به نام حکمت متعالیه که تلفیقی است بین مشاء و اشراق و دین و شرع و قرآن و اسلام و عرفان، تمام اینها که به نام حکمت متعالیه است که این مبتکرش مرحوم ملا صدراست. درباره فلسفه مشاء‌ که آیا با دین تطابق دارد یا ندارد، بیشتر افرادی که معتقد هستند و متدین هستند، اگر به فلسفه تمایلی داشته باشند، به فلسفه مشاء تمایل دارند. می‌گویند که در فلسفه مشاء‌ اگر انحرافی باشد انحرافاتش کمتر است تا فلسفه اشراق یا حکمت متعالیه، لذا معروف بود که مرحوم آقای طباطبایی در قم ایشان اسفار می‌گفتند و آقای بروجردی پیغام داده بودند برای ایشان که شما اسفار نگویید و شفاء بگویید. حالا نظر آقای بروجردی هم همین بود که در اسفار بحثهایی هست که یک مقداری قدری ممکن است با ظواهر دین ممکن است فکر کنند که مخالف باشد. مثلاً در مسأله وحدت وجود که مرحوم آخوند قائل به وحدت در کثرت و کثرت در وحدت است، البته از نظر آخوند؛ اصلاً این عین دین است و مخّ دین و توحید است.
* استدلال قرآنی دارد.
ـ بله، مثلاً در معاد جسمانی که مرحوم آخوند در معاد جسمانی به آن صورت قائل است که ظواهر را بسیاری از متشرعه این را قبول ندارند و آخوند می‌گوید که دین همین است،‌اسلام همین است و دین همین است. بنابراین فلسفه مشاء ‌یک مقداری به ظواهر اسلام نزدیکتر است تا فلسفه اشراق و حکمت متعالیه از نظر متشرعه و آنهایی که به ظاهر شرع مثلاً مرحوم آقای حاج شیخ محمد تقی آملی در حاشیه منظومه‌اش یک مطلبی دارد که من عین مطلبش را برایتان اینجا می‌خوانم.
مرحوم آقای آملی در آخر بحث معاد منظومه وقتی که کلمات در آنجا به پایان می‌رسد، می‌گوید: «ولعمری أن هذا غیر مطابق مع ما نطق علیه الشرع المقدس علی … والتحیه» می‌گوید این حرفهایی که من اینجا تفسیر کردم و بیان کردم در معاد جسمانی و این حرفهایی که مرحوم حاجی اینجا ذکر می‌کند، اینها با آنچه که شرع مقدس آورده است مطابق نیست «وأنا اشهد الله وملائکته وانبیائه ورسله أنی أعتقد فی هذه الساعه وهی ساعه الثلاث من یوم أحد، الرابع عشر من شهر شعبان المعظم سنه ۱۳۶۸ فی امر المعاد الجسمانی بما نطق به القرآن الکریم» می‌گوید من خدا را گواه می‌گیرم، انبیا و ملائکه و رسول خدا را گواه می‌گیرم بر اینکه اعتقاد من در این ساعت که ساعت سه از روز یکشنبه چهاردهم ماه شعبان ۱۳۶۸ است در امر معاد جسمانی به آنچه را که قرآن به آن ناطق است و گفته است و اعتقاد پیدا کرده «وأعتقد به محمد (ص)‌ عن أئمه المعصومین (علیهم السلام)» و به آنچه را که پیغمبر اسلام و ائمه معتقد هستند به آن معاد، من همان معاد را قبول دارم. «وعلیه أطبقت الامه الاسلامیه» وامت اسلامی بر آن اجماع کرده است «ولا أنکر من قدره الله شیئا» و از قدرت خدا چیزی را کم و کاست نمی‌دانم، یعنی این چیزهایی که فعلاً در این معاد گفته شده است منافات با … کسی قدرت خدا را قبول داشته باشد هیچ برایش مسأله‌ای نیست بگوید بر اینکه همین جسم در روز قیامت می‌آید. «ویعجبنی فی ذلک کثیراً قول المولوی فی المثنوی»‌می‌گوید خیلی خوشم می‌آید همیشه لذت می‌برم از سخن مولوی در مثنوی درباره کسی که منکر حشر جسمانی است «حیث یقول:‌
پس مثال تو چون آن حلقه زنی است                      کز درونش خواجه گوید خواجه نیست
حلقه زن زین نیست پندارد که هست                      پس ز حلقه برندارد هیچ دست
خلاصه این اشعار را از ملای رومی در مثنوی ذکر می‌کند مبنی بر اینکه اینهایی که معاد جسمانی را اینطور توجیه می‌کنند، اصلاً قدرت خدا را تشخیص نداده‌اند و نمی‌دانند که قدرت خدا در چه حدی است.
حالا من منظورم از نقل این کلام از مرحوم آقای آملی بیان یک نمونه‌ای بود از فکر متشرعه درباره معاد و عقیده اینها نسبت به معاد فلاسفه. شما همانطوری که ملاحظه کردید می‌گوید این معاد فلاسفه با معاد اسلامی جور در نمی‌آید.
این معادی که ایشان در اینجا تفسیر کرد از منظومه، معاد ملاصدراست و معادی است که ملا صدرا قائل است و در جلد نهم اسفار و چاپ جدید مفصل این معاد را بیان کرده است. حالا من نمی‌خواهم حرفهای ملا صدرا را اینجا ذکر کنم، ولی مطلب تا اندازه‌ای روشن و معلوم است.
ما درباره فلسفه و حکمت نمی خواهیم بگوییم به اینکه نسبت گفته‌های فلاسفه و گفته‌های انبیاء نسبت تساوی است، هر چه که انبیاء گفته‌اند فلاسفه هم گفته‌اند و هر چه که فلاسفه گفته‌اند انبیاء هم گفته‌اند؛ ما این را نمی‌خواهیم بگوییم. چه بسا فلاسفه اسلامی در فهم گفته‌های انبیاء البته به عقیده خودشان راه صواب را رفته‌اند، ولی متشرعه می‌گویند که فلاسفه اسلامی در بعضی از جاها گفته‌های انبیاء را آنطوری که باید و شاید توجه نکرده‌اند و درک نکرده‌اند که یکی همین مسأله معاد جسمانی است که همین بود که خواندم برای شما از حرف آقای آملی. حرفی که آقای آملی گفته است یعنی همین را می‌گوید، یعنی فلاسفه و حکماء حرف انبیاء را نزده‌اند و یک چیز دیگری گفته‌اند؛ تفسیر کرده‌اند حرف انبیاء را و خودشان به عقیده خودشان درست گفته‌اند نه اینکه آنها خواسته‌اند انحرافی صحبت کنند. ولی این توجیه توجیه درستی نیست برای این گفتار انبیاء.
بنابراین ما هم نمی‌خواهیم بگوییم به اینکه هر چه را که فلاسفه گفته‌اند حرف انبیاست و مطابق با حرف انبیاست، نه ممکن است اشتباه کرده باشند فلاسفه. بعضی چیزهاست که ممکن است از قطعیات مسلمانها و شریعت اسلامی باشد که فلاسفه آن را قبول نداشته باشند، ولی از قطعیات مسلمانهاست، از ضروریات مسلمانهاست مثل معاد جسمانی، مثل معراج جسمانی.
* اینها را ابن سینا قبول دارد؟
ـ ابن سینا در مورد معاد جسمانی یک چیز دیگری می‌گوید؛ صرفاً‌تسلیم می‌شود و می‌گوید به اینکه در آخر کتاب شفاء می‌گوید به اینکه ما درباره معاد جسمانی سخنی نمی‌گوییم برای اینکه آنچه را که اسلام گفته است کفایت امر ما را می‌کند و آن بسطی که شریعت اسلامی درباره معاد جسمانی داده است کفایت امر ما را می‌کند و ما چون این امر را پیغمبر مخبر صادق خبر داده است و امری است ممکن، قبول می‌کنیم. اگر چیزی را پیغمبر خبر داده باشد و ممکن باشد، چرا قبول نکنیم؟ قبول می‌کنیم. پس بنابراین این معاد جسمانی را همانطوری که پیغمبر گفته است ما قبول داریم و تصرفی در آن نمی‌کنیم. این حرف بوعلی است.
* ملا هم این را قبول دارد؟
ـ اینطور است.
* تفسیر بالاتر برایش دارد، نه اینکه قبول ندارد.
ـ بله، من که گفتم به اینکه آخوند اعجاز عقلی دارد واقعاً‌همینطور است! آخوند ملاصدرا در بسیاری از جاهای فلسفی و حکمت مطالبی را اختراع کرده است و ابداع کرده است و از خود در آورده و فکرش به آن رسیده است. حالا چه ریشه‌هایی داشته آن را نمی‌دانیم، که این را باید گفت مؤسس در فلسفه و پایه گذار در فلسفه. در همین مسئله اصالت الوجود که تقریباً مؤسسش اوست، لذا خودش هم می‌گوید قبل از اینکه من به اینجا برسم، معتقد به اصالت الماهیه بودم و خدا مرا از این غفلت بیدار کرد. پایه گذار اصالت الوجود اوست و تمام مسائل وجود و مسئله تشکیکش، وحدت در کثرت، کثرت در وحدت و تمام مسائل را پایه گذارش را باید گفت که مرحوم ملاصدراست.

و در جاهایی که ممکن است اشکال داشته باشد من تذکر اشکال را می‌دهم و می‌گویم به اینکه اینجای حرف آقایان شاید با ظواهر شرع جور نباشد و متشرعه این را نپسندند. بررسی می‌کنم این حرف آقای آملی را من در درس مکرر خوانده‌ام، هر دوره که من منظومه گفتم به آخر معاد رسیدم، این حرف آقای آملی را خوانده‌ام و خواسته‌ام بگویم به طلبه‌ها و محصلین این حرفها قابل فکر است و شما فکر بیشتری کنید و از آن طرف هم افرادی مخالف هستند، اینطور نیست که صد در صد مورد قبول باشد، کسانی هم هستند که مخالف با این افکار هستند. شما باید خودتان دقت کنید و بررسی بیشتری کنید.

اشتراک این مطلب
  • اشتراک در Facebook
  • اشتراک در Twitter
  • Share on WhatsApp
  • اشتراک در Pinterest
  • اشتراک در LinkedIn
  • اشتراک در Tumblr
  • اشتراک در Vk
  • اشتراک در Reddit
  • اشتراک با ایمیل
0 پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

نوشته‌های تازه

  • پیام علما و بزرگان در پی درگذشت آیت الله سید رضی شیرازی
  • اطلاعیه مراسم نجف اشرف
  • جزئیات مراسم تشییع پیکر آیت‌الله سیدرضی شیرازی در تهران و قم
  • اطلاعیه شماره ۱
  • إِنَّا لِلَّهِ‏ وَ إِنَّا إِلَیْهِ راجِعُون

آخرین دیدگاه‌ها

  • Переводчик новокузнецк در دروس شرح منظومه
  • Переводчик новокузнецк در دروس شرح منظومه
  • Переводчик новокузнецк در دروس شرح منظومه
  • Переводчик новокузнецк در دروس شرح منظومه
  • Переводчик новокузнецк در دروس شرح منظومه

بایگانی‌ها

  • دسامبر 2021
  • اکتبر 2020
  • دسامبر 2018
  • آگوست 2014
  • جولای 2014
  • می 2014
  • فوریه 2014
  • دسامبر 2013
  • ژانویه 2013
  • آگوست 2012
  • می 2012
  • مارس 2012
  • فوریه 2011
  • ژانویه 2010

دسته‌ها

  • News
  • Personal
  • Uncategorized
  • اخبار
  • پرسش و پاسخ
  • تصاویر
  • حیات علمی
  • خاطرات
  • خانه
  • در محضر استاید
  • رهیافتگان
  • زندگینامه
  • نکات و توصیه ها

اطلاعات

  • ورود
  • خوراک ورودی‌ها
  • خوراک دیدگاه‌ها
  • وردپرس

درباره استاد

آیت‌الله سیدرضی شیرازی، از علما و اساتید حوزه علمیه تهران میباشد.

این عالم ربانی متولد ۱۳۰۷ نجف اشرف و از مریدان امام خمینی (ره) و از همراهان و مبلغان انقلاب اسلامی بود، وی از اعضای خاندان میرزای‌شیرازی بزرگ بود که در تیرماه ۱۳۵۸ مورد سوء قصد گروه تروریستی فرقان قرار گرفت و امام خمینی (ره) به خاطر این سوء قصد پیامی در محکومیت ترور ایشان صادر کردند.

این عالم ربانی از سال ۱۳۳۸ شمسی تاکنون به تدریس سطوح عالیه خارج فقه، اصول و فلسفه در تهران پرداخت و حاصل این سال‌ها تربیت علمی و اخلاقی شاگردان متعدد و تألیف کتب علمی است. او در این مدت علاوه بر اشتغالات علمی به اقامه جماعت در مسجد شفاء تهران و تفسیر قرآن و بیان مباحث اخلاقی و تربیت جوانان و مشتاقان علوم اسلامی و بحث و گفت‌وگو با اقلیت‌های مذهبی اهتمام داشت.

بایگانی‌ها

  • دسامبر 2021
  • اکتبر 2020
  • دسامبر 2018
  • آگوست 2014
  • جولای 2014
  • می 2014
  • فوریه 2014
  • دسامبر 2013
  • ژانویه 2013
  • آگوست 2012
  • می 2012
  • مارس 2012
  • فوریه 2011
  • ژانویه 2010

تماس با ما

تماس با ما

اینستاگرام

No images available at the moment

دنبال کردن
تصاویر سال 1336 توصیه هایی به حوزه علمیه و طلاب
رفتن به بالا